Balkan İttifakı ve Osmanlı Diplomasisi

Balkan İttifakı; düşünce olarak 19. yüzyılın ikinci yarısında biçimlenmeye başlayan, 1878 Berlin Antlaşması'yla birlikte oluşan statükoyu ortadan kaldırmak ve tüm kıtada hızlanan ulusal devlet hedeflerine ulaşmak için başta Çarlık Rusyası'nın hâmiliğinde ve Bulgaristan'ın öncülüğünde hayata geçirildi. Başlangıçta Büyük Güçler'in farklı amaçlarla yaklaştıkları hatta Osmanlı yönetici bürokratlarının da sıcak baktıkları bu kavram, giderek Büyük Güçler'in çıkarlarının karşı karşıya geldiği sıcak bir çatışma alanı yaratacak; bir süre sonra Avusturya ve Rusya'nın da katkılarıyla aralarındaki çatışmaları bir yana iten Balkan devletleri Osmanlı Devleti'ne karşı uzlaşma sağlayarak, ortak mücadele yolunu seçecekti.

Balkan İttifakı ve Osmanlı Diplomasisi kitabında Doç. Dr. Bilgin Çelik, Osmanlı diplomasisinin ve yönetiminin bu gelişmeler karşısındaki tutumunu ve başarısızlığa yol açan siyasetini irdeliyor. Çelik, Osmanlı diplomatlarının önemli bir kesiminin Balkan İttifakı oluşumunu iyi takip edemediklerini ve güvenilir bilgiler edinme konusunda yetersiz kaldıklarını öne sürerken; imparatorluğu Büyük Felaket'in eşiğine getiren nedenler arasında bu diplomasinin önemli bir rolü olduğunu savunuyor. Bunun yanısıra Balkan Savaşı'nın da savaş meydanından önce diplomasi alanında kaybedildiğini öne süren yazar, bu başarısızlıkta diplomatların yetersizliklerinin yanısıra hükümetlerin ve özellikle hariciye nezaretinin basiretsiz politikalarının giderek imparatorluğun çöküş sürecinde önemli bir etken olduğunu vurguluyor.