Dersim’in Yaban Bitkileri ve Büyülü Dünyası

“Peşinen itiraf etmeliyim ki; Dersim'in Yaban Bitkileri ve Bu¨yu¨lu¨ Du¨nyası
kitabı projem, çılgınlıktan öte bir şey oldu benim için. Doğaya olan aşırı
sevdam ve gezgin ruhum olmasa, böylesi bir seru¨vene girişmeyi hayal bile
edemezdim…Benzeri olmayan Munzur'un ve Mercan'ın muhteşem dağ
vadilerinde; yıllardır bitkilerle hemhal olan biri olarak, kendimden geçip, ilk kez
karşılaştığım mor, eflatun, pembe, turuncu, sarı, kırmızı çiçeklerin arasında
heyecanla dolanarak, su¨rekli deklanşöre basmak, onlarla tanış olmak başlı
başına bir şölen oldu. Hiçbir şey yapamasam da yaşadığım o anlar tek
sözcu¨kle bu¨yu¨leyiciydi. Hele amcaoğlu Tahir'le Havaçor vadisinde, botları
çıkarıp, buzlu dere suyunu geçer geçmez, kendimizi, dizi aşan doğal çiçek
bahçesi içinde bulmamız, unutulacak cinsten değildi. Vadide yankılanan buzlu
sulara karışan kuş ezgileri, vızıldayan arılar, çevremde uçuşan rengarenk
kelebekler, gözlerimin önu¨nden gitmiyor”.
Mayıs 2016'daki gu¨nlu¨ğu¨mde, Dersim'i böyle dile getirmişim. Bende derin izler
bırakan Dersim bölgesi - karın zirvelerden eksilmediği ulu dağları, vadileri,
berrak ırmakları, dereleri, şelaleleri, yu¨ksek yaylalardaki krater gölleriyle- tek
kelimeyle muhteşem bir coğrafya. Halen, Avrupa u¨lkelerinde birçoğunun soyu
çoktan tu¨kenmiş 44 memeli tu¨ru¨, du¨nyada ender olan kırmızı benekli alabalık
dâhil 7 balık, 219 kuş, 200'u¨ bulan kelebek tu¨ru¨ ve kayıt altına alınmış 2500'u¨
aşkın bitkisiyle, du¨nyada ender rastlanır doğal bir habitata sahip olduğu kitabın
içeriğinde de göru¨lecektir. Önemli bir konu da Yayladere ve Kiğı bölgesinde,
Dersim' deki bitki tu¨rlerinin aynısını yaygın olarak bu bölgelerde görmem oldu.
Bundan dolayı, kitabın bu iki ilçenin bitkilerini de içerdiğini belirtmek isterim.
Ülkemizde, kent bazında; %90'nı sahada fotoğrafı çekilerek, 365'i endemik
olmak u¨zere, toplam 1864 (kitapta fotoğrafı olan bitki toplamı 1552) bitkiyi
kapsayan bir çalışma bugu¨ne kadar gerçekleştirilmemiştir. Kanımca, Dersim'
in böylesine hacimli Florasının kitaplaştırılmış olması, bölge halkı ve bu¨tu¨n
insanlık için bu¨yu¨k kazanım olmuştur.
Bugu¨ne dek terörle gu¨ndeme gelen Dersim -umarım bundan sonra bir benzeri
olmayan doğası, Faunası ve Florasının rengârenk çiçekleriyle- sevgi ve barışın
kenti olarak anılacaktır.
Kitapta yer alan önemli bir çalışma ise; Dersimli dostum Mehmet Yu¨rek ile
hazırladığımız II. bölu¨mdu¨r. Mehmet Yu¨rek tarafından derlenip, değerlendirilen
tarih, coğrafya, sosyal, ekonomik ve ku¨ltu¨rel bilgilerin görsel karelerle desteklenmesi
Dersim'in olağanu¨stu¨ gu¨zelliklerini ve gerçek yu¨zu¨nu¨ okuyucuyla tanıştırmaktadır.
İç ve dış turizm açısından, gezilecek, göru¨lecek doğal gu¨zelliklerin
yoğun olarak kitapta yer alması ve ayrıca konaklama, yerel mutfak ku¨ltu¨ru¨ne ait
örnekler verilmesi kitaba bu¨yu¨k değer katmıştır.
Umarım bizim duyduğumuz heyecanı ve sevinci, dört yıl boyunca, gecegu¨ndu¨z
demeden ortaya konan emeği, kitabı eline alıp inceleyen her okuyucu
algılayacak ve böylesi bir coğrafyanın varlığından, sevinç ve gurur duyacaktır…
Ali Tiyar Gök
Aralık 2020, Datça
(Arka Kapaktan)