Disiplin Askeri İtaat Üretiminin Sosyolojisi ve Tarihi

Modern insanin tarihi disiplin altina alinmasinin tarihi olarak da okunabilir. Disiplin, aile, okul, hasiphane gibi disipline edici kurumlardan biri olan orduyu Almanya özelinde inceliyor. Esas olarak erkekleri askere dönüstürmek için hangi yollarin kullanildigini; bir askerin emir alinca kendi hayatini tehlikeye atarak baska askerleri hatta sivilleri öldürecek duruma nasil getirildigini anlatiyor. “Düzen ve disiplin“ tutkunu toplum mühendislerinin, toplumun en ücra köselerine kadar askeri disiplin uygulayarak “ölmeyi ve öldürmeyi ögrenen“, “güvenilir Ulrich Bröckling'e göre modern devlet ile ordu ayrilmaz bir bütün olusturur. Modern devlet elindeki siddet kullanma araçlariyla egemenligini garantilemis; savasa karar verme hakkini elinde tutmakla da insan hayati hakkinda karar verici duruma gelmistir. Ordular, siyasal egemenligini en etkili aygitlarindan biri oldugu gerçegini benimseterek olusmustur. Kral, vatan, halk, özgürlük ya da güvenlik için ölmeye ve öldürmeye hazir olmak “devletin vatandasi“ olmanin baslica kosullarindan biridir. Kadini disarida birakarak, siddet ve saldirganligi içsellestiren bu “erkekler beraberligi“ kendini salt askerlik dönemiyle sinirlamaz. Foucault'nun “büyük bir zindan“, Weber'in “çelik gibi sert kabuk“ diye adlandirdigi bir süreç, askerlik öncesi ve sonrasinda da isler... Bu sürecin çok tutarli bir ortamda “eski ben“ini öldürerek “çaki gibi bir asker“ yapmak ve “tehdit“ olusturdugu korkusuyla “kin ve nefret“in hedefi haline getirilen “düsman“a karsi hazirlamak!.. Sürecin tarihsel bir seyri vardir: Cephe savaslarindan teknolojik savaslara dogru bir degisim yasanirken asker de degisecektir; dolayisiyla o askeri üreten mekanizma da... Ordularin ilk dönemlerinde, bedenin amaca uygun hale getirilmesi disipline devletlerle birlikte ideolojik seferberlik ve tektiplestirme ön plana çikmis; askerler “vatan için kendini seve seve feda etmeye“ baslamislardir. Yirminci yüzyilin sanayilesmis savas ortaminda ise, geleneksel siki talim pratikleri ve “manevi, ruhsal donanim saglama“ önlemleri sürdürülürken, disipline etme sürecinin merkezine karmasik silah teknolojilerinin gerektirdigi donanim yerlesmistir. Disiplin'de dile getirilen tezler, Almanya örnek alinarak içeriklendirilmis olsa da kapsamli bir kaynak taramasiyla yazildigi için baska ordulari da anlamamiza imkan verir. On dokuzunca yüzyilin sonlarinda Osmanli Imparatorlugu ordusunun modernlestirilme çalismalarina katilmis olan Helmuth von Moltke, Colmar von der Coltz ve Liman von Sanders gibi yüksek rütbeli Alman subaylarinin oynadigi tarihsel rolleri anlamak için de yol göstericidir.(Arka Kapak)