Ezilenler

Fyodor Mihayloviç Dostoyevski (d. 11 Kasim 1821, Jülyen: 30 Ekim, Moskova - ö. 9 Subat 1881, Jülyen: 28 Ocak, Sankt Peterburg), Rus roman yazari. Çocuklugu sarhos bir baba ve hasta bir anne arasinda geçiren Dostoyevski, annesinin ölümünden sonra Petersburg'taki Mühendis Okulu'na girdi. Babasinin ölüm haberini burada aldi. Okulu basariyla bitirdikten sonra Istihkâm Müdürlügü'ne girdi. Bir yil sonra istifa ederek buradan ayrildi.[1] Ordudan ayrildiktan sonra edebiyata yönelen Dostoyevski'nin ilk kitabi Insanciklar, 1846 yilinda yayimlandi. Bu eserinin ardindan yazdigi kitaplarla bekledigi basariya ulasamayan Dostoyevski'nin umudu kirildi ve politikayla ilgilenmeye basladi.1849 yilinda devlet aleyhindeki bir komploya karistigi iddiasi ile tutuklandi. On ay hapisanede kalan Dostoyevski, kursuna dizilmek üzereyken diger sekiz tutuklu arkadasi ile affedildi. Cezasi dört yil kürek, dört yil da adî hapse dönüstürüldü. Cezasini çekmesi için Sibirya'da bulunan Omsk Cezaevi'ne gönderildi. Burada geçirdigi dört yilin ardindan er rütbesi ile hizmete verildi. Subayliga kadar yükseldi. 1857 yilinda Maria Dmitrievna Isayeva ile evlendi. Bes yil boyunca görev yapan Dostoyevski, 1859 yilinda özgür birakildi ve Petersburg'a yerlesti.[1]Petersburg'a döndükten sonra Ezilenler (1861) ve Ölüler Evinden Anilar (1862) adli eserleri yazdi. Kardesiyle birlikte iki dergi çikardi. 1862'de arzuladigi Avrupa seyahatini gerçeklestirdi. Sara nöbetleri ve kumar bagimliligi yüzünden maddi açidan darliga düstü. Bu dönemde Yeraltindan Notlar (1864), Suç ve Ceza (1866), Kumarbaz (1866), Budala (1868), Ebedi Koca (1870) ve Ecinniler (1872) gibi eserleri yazdi. Esinin ölümünden sonra sekreteriyle evlendi. Yeniden borçlandi ve kumaranelerde gezmeye basladi. Kizinin ölümünün ardindan büyük bir sarsinti geçirdi. Delikanli (1875), Bir Yazarin Günlügü (1876) ve Karamazov Kardesler (1879) adli eserlerinde yazarlik hayati boyunca konu edindigi temalari yeniden ele aldi. Karamazov Kardesler adli yapitini üç yilda bitiren Dostoyevski, bir ciger kanamasiyla yataga düstü ve 28 Ocak 1881 tarihinde öldü. Dostoyevski için 31 Ocak 1881 tarihinde yapilan cenaze töreninde yaklasik otuz bin kisi tabutunun arkasindan yürüdü.Dünya edebiyatini en çok etkileyen ve en çok okunan yazarlardan biri olan Dostoyevski'nin eserleri birçok 20. yüzyil düsünürünün fikirlerini derinden etkiledi.(Tanitim Bülteninden)