Frankfurt Okulu_{Eleştiri, Toplum ve Bilim}

Vita contemplativa'dan, yani seyirci yasamdan vita activa'ya, etkin yasama geçis diye nitelenen modern bilim, insanin dogaya egemenligini ilan ettigi büyük bir altüst olusla gerçeklesti. Seyir büyük ölçüde theoria'yi içeriyor, insan içerisinde yasadigi dogayi onun parçasi olarak ya da içinde yer aldigi bir bütün olarak kavramaya çalisiyordu. Modern bilim bu iliskiyi tersine çevirdi. Akil ratio'yu sayiya, ölçüye ve mantiksal iliskiye indirgeyerek, dogayi disaridan kendisine baktigi, kendi disinda, kendisinden baska bir nesne haline getirdi: Bir bilgi ve bilme nesnesi. Doga böylece aklin bir türlü ulasamadigi, içeriden kavrayamadigi, ama ulasamadigi ölçüde egemen oldugu, egemen oldugu ölçüde de tüketip yok ettigi bir nesneye dönüstü. Bu baskalik, bu tahakküm edici disaridan bakis, bu yok edici ikilik sadece dogaya yönelik degildi. Insana, topluma, giderek bireye bakisi belirleyen de bunlar oldu. Toplum akil araciligiyla kurulan, onunla düzenlenen bir seydi artik. "Iyi yasam" gerçeklestirilmesi gereken bir projeydi. Doga nasil disaridan kavraniyor ve ancak egemen olunarak bilinebiliyorsa, toplum da ancak böyle bilinebilirdi. Bilmek yapmakla esanlamli olmustu. Iyi yasamin ne oldugunu bilen onu yapma, kurma, gerçeklestime hakkina da sahipti. Kurtul Gülenç'in Frankfurt Okulu adli kitabi iste böyle bir bilim ve toplum anlayisina yöneltilmis en köklü elestirilerden birini ele aliyor. Frankfurt Okulu'nun "elestirel kuraminin" daha çok Max Horkheimer'in yazilari üzerinden degerlendirildigi bu kitap, çevrenin görüslerini ana çizgileriyle göstermekle kalmiyor, çagdas sosyal bilimler felsefesinin problemlerine iliskin metodolojik, felsefi ve politik düzlemlerde yeni öneriler de sunuyor.(Tanitim Bülteninden)