Hayvan ve Şaman Orta Asya'nın Antik Dinleri_{Orta Asya'nın Antik Dinleri}

Kurban edilen köpekler, kadeh yapilan kafataslari, rüzgâra, kirpiye, saksagana, güzel agaçlara tapanlar, agaçlarin ogullari, insanlara yol gösteren hayvanlar, ölen kocasinin kuklasini yapip besleyen kadinlar, gelin evinde üç yil hizmet eden damatlar ve hayvan ikizinden yardim isteyen, çesitli esyalari müzik aleti gibi kullanan Samanlarin gündelik hayatlarina, ritüellerine uzanarak Avrupa ve Asya uygarliklari arasinda sasirtici baglantilar kuran derinlemesine bir analiz...Hayvan ve Saman, antik Iç Avrasya kavimlerinin inançlarinin karsilastirmali bir incelemesini sunuyor. Iskitlerden Mançulara, Türklerden Finlere kadar, günümüzün bazi uluslarinin “kültürel” çekirdegini olusturan çok sayida kavmin ortak dinsel mirasini, iki bin yildan daha uzun bir zaman araligina yayilmis metinlerde anlatilan mitler, ritüeller, efsaneler araciligiyla ortaya koyuyor.Julian Baldick, Türk, Mogol ve Tunguz tipleriyle üç ana çizgiye ayirdigi bu ortak mirasin çagimiza kadar erisen boyutlarini inanç ve ritüellerin sürekliliginin yaninda, Avrasya'nin kalan bölümünde oldugu kadar Avrupa'da da edebi öykü ve motiflere sizan ve orada melezlikler olusturan etkilerle açikliyor. Bu büyük etkilesimin merkezinde ise bazen travesti bir sifaciya, bazen modern bir sahne sanatçisina, bazen de bir ordu komutanina benzeyen samanin ruhsal yolculuklari yer aliyor.“Hayati boyunca saman, ‘kus-olus', ‘balik-olus', ‘hayvan-olus' yaninda Iskitlerdeki kadinlasmis kâhinlerde, XIII. yüzyildaki escinsel Mogol samanlarinda ve XX. yüzyildaki travesti Türkmen samanlarinda oldugu gibi ‘kadin-olus'a da girisebilir. Sonuçta çok gelismis bir saman etkinligi oldugu apaçik olan icrasinda Tunguz samani, nöbet tutan ruhlardan olusan bir set yaratir: Deleuze ve Guattari'nin dikkat çektigi gibi, ‘hayvan-olus' ve ‘kadin-olus' olgulari, ‘algilanamaz-olus'a dogru bir egilimdir. Saman, toplulugunu korumak için doganin her kosulunda kendini kamufle eder ve görünmez olarak, ruhlar biçimine girerek, baskalarina saldirmak için harekete geçer. Dolayisiyla saman, Mogollarda da gördügümüz gibi, askeri sirlara sahip bir savasçidir.”