İngiliz Yıllık Raporları'nda Türkiye 1920_{TBMM'nin Açılışının 90. Yılı}

Çok gizli Ingiliz raporlari ilk kez yayinlaniyor!Tarihçi Kitabevi, Ingiliz Yillik Raporlari'nda Türkiye" dizisi ile yayim hayatina basliyor.Ingiliz Yillik Raporlari ülkemizde ilk kez tam metin ve orijinal metin fotokopisiyle birlikte yayinlaniyor."Ingiliz Yillik Raporlari'nda Türkiye" dizisinde, 1920-1927 yillari arasinda tutulmus sekiz rapor yer aliyor.Her rapor ayri bir kitap olarak basiliyor.Marmara Üniversitesi Tarih Bölümü Ögretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Ali Satan tarafindan hazirlanan dizide yer alan raporlar, Londra Kew Gardens'ta bulunan Public Record Office (PRO)'de Ingiltere Disisleri Bakanligi (Foreign Office) belgeleri arasindan bulunuyor."Ingiliz Yillik Raporlari'nda Türkiye" dizisinin birinci kitabi olan 1920 yili raporu, Ingiliz Yüksek Komiseri Sir H. Rumbold tarafindan 27 Nisan 1921 tarihinde Ingiliz Disisleri Bakani Lord Curzon'a yazilmis. Raporda 30 Ekim 1918'den 1921 yilinin ilk aylarina kadar Istanbul ve Anadolu'da yasanan olaylar ve gelismeler anlatiliyor. Raporda yer alan bazi basliklar söyle:Istanbul ve Ankara hükümetlerinin dis iliskileri,Müttefik Polis Teskilati ve Türk Polisi,Sihhi Yönetim,Türkiye ile Yapilan Ticarete Iktisadi Bakis,Basin,Gayrimüslimlerin Durumu,Kürt Meselesi,Padisah Vahdettin, Sadrazam Damat Ferit Pasa, Mustafa Kemal, Kâzim Karabekir Pasa...Raporda yer alan ilgi çekici tespit ve analizlerden bazi örnekler..."Ermenilere karsi girisilen basarili mücadele Türklerin moralini hayli yükseltmisti çünkü tam da Baskan Wilson'in Sevr Antlasmasi'nin maddelerinde Ermeniler lehine degisiklikler yapilacagini duyurdugu sirada Milli Mücadele temel hedeflerinden ilkine ulasmisti. Bir gram gerçek binlerce tonluk Müttefik teorisine bedeldir.""Türklerin Kürtlerin milli emellerine siddetle karsi çikmasinin asil sebebi (...) Türkiye'nin hemen yani basinda vücut bulacak bu tür bir devletin kabul edilemeyecegi, bunun Türklerin askeri ve siyasi açidan Suriye, Mezopotamya ve Iran'in sahip oldugu düz araziye tekrar nüfuz etme ümitlerini ortadan kaldirabilecegi endisesidir. Daglarin denetimini her kim elinde tutarsa adi geçen bu ülkelere karsi hiç süphesiz ki potansiyel bir tehdit olusturacaktir.""Arkadaslari arasinda pek de popüler olmayan Mustafa Kemal'in kibirli biri oldugu söylenebilir. (...) Savas sirasinda bir gözünü yitirmis oldugu söylenmektedir. (...) Muhtemelen kendisinin hazirladigi konusmalari kitleleri ve her türlü durumu basariyla yönlendirme yetenegine sahip oldugunu açikça yansitmaktadir.""Milli Mücadele hareketinin iç teskilatlanmasinda Ankara'dan bir sekilde farkli bir durusa sahip oldugu rapor edilmistir. (...) Gelecekte daha önemli rollere soyunmaya aday bir askerdir. (...) Her seye ragmen potansiyel öneme sahip farkli bir kisiliktir."