İş Yargısında Belirsiz Alacak Davası

HMK'nin 01.10.2011 tarihinde yürürlüge girmesi ile hukuk dünyamiz belirsiz alacak davasi adiyla anilan yeni bir dava türü ile tanisti. Ancak, bu tanismanin bazi önemli sorunlari da beraberinde getirdigini yakindan görüyoruz. Büyük beklentilerle getirildigi anlasilan bu dava türünün beklentilere cevap vermedigi de hem ögreti görüslerinden ve hem de yargisal içtihatlardan anlasiliyor.Isviçre ve Alman Hukukunda “rakamlandirilmamis alacak” rakamlandirilmamis talep” seklinde ifade edilen, ögretide de “rakamlandirilmamis alacak davasi” denilmesinin daha uygun olacagi belirtilen belirsiz alacak davasi, özellikle isçi alacagina iliskin davalarda yogun tartismalara neden olmus ve olmaya devam etmektedir. Tartismalar sadece ögretide degil, Yargitay'in is davalarina bakan dairleri arasinda da görülmektedir. Usul hukukçulari ile is hukukçulari arasindaki önemli anlayis ve yorum farki gözlenmekte olup, bazen de is hukukçularinin kendi aralarinda görüs farki görülmektedir. Yargitay'in isçilik alacaklari ile ilgili daireleri arasinda da yorum farklari, benzer olaylarda farkli kararlarin verilmesine neden olmakta ve hukuki güvenceyi kuskulu hale getirmektedir. Hem ögreti ve hem de uygulamada tartismalara neden olan belirsiz alacak davasinin kismi dava ile de karistirildigi görülmektedir.Bu çalismada, belirsiz alacak davasi hakkindaki genel bilgiler, uygulamanin basladigi 01.10.2011 tarihinden sonraki ögreti ve yargi görüsleri ile birlikte ele alinacak olup, özellikle de is yargisi konusunda yasananlar konusuna deginilecektir. Belirsiz alacak davasinin is yargisindaki yansimalari ele alinirken, ögreti görüsleri ve yargisal içtihatlarla konu zenginlestirilmeye çalisilacak ve gerektiginde kendi yorum ve elestirilerimizi de ihmal etmemeye çalisacagiz.Kural olarak, dava dilekçesinde talep sonucunun duraksamaya yer birakmayacak sekilde açikça yazilmasi gerekir. Bu husus hem HUMK'nda (m. 179/5) ve hem de HMK'nda (m. 119) yasal düzenleme olarak yerini almistir. HMK'nda açik bir sekilde talep sonucu da dava dilekçesinde bulunmasi gereken hususlardan biri olarak sayilmistir. Ancak, bu kuralin kati sekilde uygulanmasi bazi sikintilari da beraberinde getirmistir. Çünkü davayi açan kisi her zaman talep sonucunu tam ve kesin olarak belirleyebilecek durumda olmayabilir. Üstündag, Alman hukukunda dava konusunun para oldugu hallerde de bunun bir rakam ile ifade edilmesinden bir dereceye kadar vazgeçilebilecegine deginmekte ve bu duruma bilhassa maddi tazminat taleplerinde rastlandigini belirtmektedir. Iyimaya da tazminat davalarinin yapilarinda yogun bir belirsizlik oldugunu vurgulayarak, alacagin belirsiz olmasi halinde kismi dava açilmasini belirtip bunu elestirmis ve alacagin belirsiz olmasi halinde adi konulmamis belirsiz alacak davasini önermistir. Ögretide, islahla dava degerinin artirilmasi isleminin aslinda gerçek manada islah olmadigi, “harç tamamlama islemi” oldugu, bu nedenle de artirilan kismin faizinin de ilk dava tarihinden baslamasi gerektigini savunan bir görüs mevcuttu. Bu görüs sahibi, hakli olarak dava dilekçesinin noter ihtarnamesinden daha etkili bir girisim olduguna deginerek, yargi kararlari ile dava dilekçesinin noter ihtarnamesinden daha etkisiz hale getirildigini savunmaktaydi.Hukukumuzda belirsiz alacak davasi henüz düzenlenmedigi zamanda, Alman ve Isviçre hukuklarinda uygulamasi mevcut idi. Söyle ki, Alman hukukunda belirsiz alacak davasi konusunda hiçbir düzenleme olmamasina karsin, içtihatlara dayanarak belirsiz alacak davasi açiliyordu. Alman Imparatorluk Mahkemesi belirsiz alacak davasini 1879'dan beri kabul etmektedir. Haksiz fiile dayanan tazminat davalarinda mahkemenin karar verebilmesi için gereken dayanaklarin dava dilekçesinde gösterilmesini Is Yargisinda Belirsiz Alacak Davasi yeterli görerek, belirsiz alacak davasi açabilmesini kabul etmistir. Alman hukukunda belirsiz alacak davasinin sinirli hallerde açilmasi kabul edilmis, özellikle de maddi ve manevi tazminat davalarinda alacagi mahkemenin belirleyecegi ya da takdir