Kürt Tarihi Dergisi Sayı: 45 Ekim - Kasım - Aralık 2021

Kürt Tarihi Dergisi'nin 46 sayısı “Seyahatnamelerde Kürdistan” dosyasıyla çıktı!
İsmail Beşikci Vakfı tarafından üç ayda bir yayınlana Kürt Tarihi Dergisi'nin yeni sayısı Kürdistan'dan geçen seyyahların seyahatnamelerine odaklanıyor. Bu sayının yazarları ise, Ercan Çağlayan, Serhad Hozan, Vahap Coşkun, İbrahim Tarduş, Şermin Özen, Şeyhmus Bingöl, Ahmet Özer & Mehmet Emin Purçak.

Dosyanın açılış yazısında Ercan Çağlayan Batılı seyyahların çalışmalarında Zazalara bakıyor. İlgili çok sayıda kaynağı gözden geçiren Çağlayan'ın uyarısı yerinde: Bu çalışmaların pek çoğu oryantalistlerce yapılmış çalışmalar; dolayısıyla belli bir ihtiyatla okunmalarında fayda var. Serhad Hozan'ın çalışması ise İngiltere'nin Erzurum konsolosu James Brant'ın 1838 Yazında Kürdistan başlıklı seyahatnamesini ele alıyor. Hozan, Kürtlere ve Kürdistan'a dair pek çok kıymetli bilgiyi aktaran çalışmanın Kürtler arasında milli ve siyasi birlik noksanlığına işaret ettiğine dikkat çekiyor. Yakın zamanda farklı mecralarda yazdığı kitap incelemeleriyle Kürt çalışmaları alanından çokça kitabın bilinmesine vesile olan Vahap Coşkun da William Hupert Hay'ın meşhur Kürdistan'da İki Yıl kitabı hakkında bu güzel çalışmanın inceliklerine sadık bir yazı kaleme aldı.

Dosyada 19. yüzyıl seyahatnamelerinde Kürt kadınlarının nasıl ‘göründüğü' hakkında da bir yazı var. İbrahim Tarduş'un “19. yüzyıl İngiliz seyyahlarının gözüyle Kürt kadını” yazısı hem bu çalışmalarda Kürt kadınlarına dair aktarılanlar hem de bizzat bu çalışmalar hakkında önemli değerlendirmeler içeriyor. Şermin Özel de çok bilinen Binbaşı Noel Günlüğü üzerine yazdı. Noel'in bir Kürt devleti fikrini etüt etmek üzere yaptığı bu çok bilinen seyahat, dönemin Kürdistanı ve Kürt siyaseti hakkında önemli ayrıntılar içeriyor. Dosyada bir de Kürtçe yazı yer alıyor. Mehmet Emin Purçak'ın “Di Seyahatnameya Horatio Southgate de Kurd û Kurdistan” başlıklı çalışması ABD'li rahip ve seyyah Horatio Southgate'in İngilizce yayımlanmış iki ciltlik eserini konu ediniyor. Dosya Şeyhmus Bingül'ün İngiliz vatandaşlığına geçen Musullu bir Keldani olan Hormuzd Rassam'ın 1897'de kaleme aldığı seyahat notlarıyla ilgili çalışmasıyla kapanıyor. Notları, Kürdistan'ın önemlice bir kısmını ziyaret eden Rassam'ın Kürtler hakkında duyduklarıyla görüp tanıklık ettikleri arasında önemli farklar olduğunu gösteriyor.

Geçen yaz iki önemli Kürt şahsiyeti, Nadir Nadirov ve Kinyaz İbrahim Mirzoyev'i kaybettik.Ahmet Özer şahsen de tanıdığı Nadirov ve Mirzoyev'e güzel bir yazıyla veda ediyor. Dergimizi kurttarihidergisi.com'dan hem basılı hem de e-dergi olarak edinebilirsiniz.