Mezopotamyada Kürt Uygarlık Tarihi

Kürtler hiç süphesiz Ortadogu'nun en kadim, en özgün, en gizemli halklarindan biridir. Tipki ayni cografyayi bölüstükleri Ermeniler, Aramiler, Asuriler, Süryaniler, Kaldaniler, Nasturiler, Ibraniler, Semsiler gibi... Yasam biçimleri, inançlar ve diller öylesine içe içe geçmistir ki, asiret nizaminda, göçerlikte, yerlesik tarim toplumlarinda her renkten kökü, binlerce yil ötesine dayanan bir tutam olarak bulabilirsiniz. Sonra Türkmenler ve Araplar da bu kadim ortak yasama katilarak, bölgenin tuzu ve biberi olmuslardir.
Çiviyazili Sümer tabletleri, Mezopotamya'nin kuzeyinde, Aratta diye bir diyardan söz eder. Aratta ülkesi ile Sümer ülkesi arasinda son derece hayati bir baginti vardi. Ziguratlarin insa edildigi taslar kuzeyden nehir yolu ile gelirdi. Ve kuzeye bugday... Destanlara göre, Aratta'da ve Sümer'de yönetimi en basrahip gerçeklestiriyordu. “Nehir boyunca Asur'dan asagi Babil'e dogru yüzdükleri tekneler yuvarlak olup, tümüyle deri kaplidir. Asur ülkesinin kuzeyindeki Armenia'da onlar sögütleri kesip teknelerin kaburgalarini hazirliyor, bunu da teknelerin dibini kapladiklari gibi deriyle kapliyorlardi. Bu tekneleri bazen çok büyük bazen de daha küçük hazirliyorlar. Bunlarin en büyüklerinin bes bin talant tasima gücü vardir diye anlatir ilk tarihçi Homeros.
Hakkâri Nasturileri (ki inançlari bir zaman Ipekyolu üzerinden Çin'e kadar ulasmisti), asiret nizaminda yasadiklari gibi, Kürtçe konusurlardi. 19. yüzyilda birçok seyyah onlari “Hiristiyan Kürtler” diye de nitelemisti.
Bölgenin otantik halklarindan biri olan Kürtlerin kökleri, Ermeniler gibi, ta Sümerler çagina kadar dayanir. Onlarda Karduklardan da, Medlerden de izler vardir; Ermenilerdeki Urartu izleri gibi... Ksenophon ünlü destansi yapiti Anabasis Onbinlerin Dönüsü'nde Asur ülkesinden söz eden Ksenophon, Karduklarin gizemli öyküsünü de anlatir.