Sosyalizm ve Siyasi Mücadele

Her başlangıç eksikli olmak durumundadır. Plehanov işçi sınıfının tarihsel rolü ve bağımsız örgütlenmesi vurgusuyla marksizmin Rusya'da birinci perdesini açmış oluyordu. Ancak bu perdenin esin kaynağının daha o zamanlardan tadı kaçmaya başlayan II. Enternasyonalciliğin kimi izlerini taşıdığına da dikkat edilmelidir. Bugünden bakan ve Rus devriminin sonraki evrimini bilen okur, Plehanov'un bilimsellik adına sergilediği aşamacılıktan sıkılabilir. Plehanov'un hazırlıklarının hızla tamamlanmasını önerdiği yeni işçi sınıfı partisi, Rusya'nın devrimci Bolşevik partisinden farklıdır. Ama bilinmelidir ki, ikincinin ve dolayısıyla Rusya'nın tarihsel bir devrimci müdahaleye sahne olabilmesi için, önce bu adımın atılması gerekirdi.