Tanzimat Hikaye ve Romanlarında Deniz

XIX. yy Osmanlı Devleti için büyük değişim ve dönüşümlerin yaşandığı bir devirdir. Tanzimat Fermanı ile birlikte Osmanlı toplumuna birçok yenilik girer ve toplumda bazı farklılıklar görülmeye başlar. Bu devir edebiyatı da topluma giren yeniliklerden yavaş yavaş etkilenmeye ve değişmeye başlar. Batılı anlamda hikâye ve roman türü de işte bu devirde Türk Edebiyatına girer. Deniz ve denizcilik alanında da bu dönem, büyük değişimlerin yaşandığı bir dönemdir. Avrupa'da Sanayi İnkılâbı'nın meydana geldiği yıllarda bu inkılâbın deniz araçları olan buharlı gemilerin de dünyaya yayıldığı bir devirdir.

Buharlı gemiler, Avrupa ekonomisinin Osmanlı'ya doğru yayıldığı, egemen olduğu veya Osmanlı'yı kuşattığı bir dönemde bu yayılmanın araçları olarak karşımıza çıkar. Dolayısıyla ele aldığımız konu, her iki unsuruyla da Osmanlı'ya Avrupa'dan gelir. Yani hem roman hem de romana konu olan buharlı gemiler…

Batı usul ve tekniğinin Osmanlı'da nasıl algılandığı, yenilikler karşısında sanatçıların, aydınların, siyasi kimliklerin nasıl tepki verdiklerini görmek Tanzimat'ı daha iyi anlamamızı sağlar. Çalışma için Tanzimat Devri hikâye ve romanları okunmuş ve denizciliğe ait bilgiler fişlenmiştir. Daha sonra içerik, konulara göre tasnif edilerek belirli başlıklar altında toplanmıştır. Bundan sonra döneme ait denizcilik bilgileri çerçevesinde mevcut veriler değerlendirilmiş ve yazıya geçirilmiştir.