Tanzimattan Cihan Harbine Osmanlının Öteki Tarihi_{Osmanlı'nın Öteki Tarihi}

Osmanlı Imparatorluğu'nda 18. yüzyılda başlayan modernleşme süreci, 1839 Tanzimat Fermanı ve 1856 İslahat Fermanı ile taçlandırılmış olsa da, eskiyle yeniyi bir arada tutma şeklinde tezahür eden durum, ne yönetici elitler ne de toplum tarafından içselleştirilemedi. Yeni Osmanlılar diye anılan reformcu aydınların hedefi Osmanlı'yı “Avrupa'nın Hasta Adamı” olmaktan kurtarmaktı. Bu amaçla tahta İİ. Abdülhamid'i çıkardılar ve 1876'da meşruti monarşiye geçişi öngören Kanun-ı Esâsî'yi ilan ettirdiler. Ancak İİ. Abdülhamid'in “93 Harbi”ni bahane ederek meclisi kapatmasıyla başlayan süreç dışta geniş toprak kayıpları, içte ise milliyetçilik ideolojisiyle tanışmış gayri Müslim tebaanın huzursuzluğu ile derinleşti. Yeni Osmanlıların ardılları Jön Türklerin devleti bu yeni bunalımdan kurtarmak için attığı ilk adım 1908'de Meşrutiyet'i tekrar ilan ettirmekti ancak onların reçetesi de “Hasta Adam”ı kurtarmaya yetmedi. Çünkü sorunu doğru teşhis edememişlerdi. 1908'de Bulgaristan ve Bosna-Hersek, 1911'de Trablusgarp, 1912-1913'de Balkan Savaşlarının kayıplarını kapatmak için girilen Cihan Harbi'nde uğranılan hezimet, Imparatorluğun sonunu getirdi. Geride Müslümanıyla, gayri Müslimi ile tarumar olmuş bir toplum kaldı.

Ayşe Hür, Tanzimat'tan Cihan Harbi'ne Osmanlı'nın Öteki Tarihi'nde işte bu sancılı ve trajik dönemin, bize resmî tarihçilerce anlatılmayan “öteki tarihi”ni anlatıyor.